2. Icarus

Icarus: verbeelding van een legende
Eén van de bekendste - en oudste - vertellingen over vliegen is het verhaal van Icarus en zijn vader Daedalus. Lange tijd zaten zij samen gevangen. Om aan hun gevangenschap te kunnen ontsnappen maakte Daedalus voor hen beiden vleugels van hout en veren. De veren plakte hij met gesmolten was op het houten raamwerk vast.

Voordat ze samen opstegen waarschuwde Daedalus zijn zoon niet te hoog te vliegen om te voorkomen dat de zon de was aan de vleugels zou doen smelten. Ze stegen op en vlogen hun vrijheid tegemoet. Hun vlucht verliep voorspoedig totdat Icarus overmoedig werd, te hoog vloog, de zon zijn vleugels vernietigde en vervolgens neerstortte. Een verhaal met een duidelijke boodschap: Icarus wordt gestraft voor zijn overdreven zelfvertrouwen.

Hieronder zie je enkele kunstwerken waarin het verhaal van Icarus is verbeeld.



Fresco in Pompei, 1e eeuw na christus


Houtsnede, anoniem, 1493

De val van Icarus, Pieter Brueghel, rond 1558,Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel

Daedalus en Icarus, Dominico Pialo, 1670

Plafondschildering in het Louvre museum in Parijs.De val van Icarus, van Merry-Joseph Blondel, 1819

Artus Quellijn, Icarus, Paleis op de Dam

Artus Quellijn was de beeldhouwer die, samen met zijn leerlingen, vrijwel alle versieringen in het Paleis op de Dam in Amsterdam aanbracht. Het paleis was oorspronkelijk het stadhuis van Amsterdam en er waren allerlei gemeentelijke instanties gevestigd. Zo was er een commissariaat van desolate boedel, dat faillissementen uitsprak: kon iemand zijn schulden niet betalen, dan werd hij failliet verklaard en werden zijn spullen verkocht.
Boven de deur van het commissariaat prijkt een reliëf met Icarus: te hoog gevlogen en gevallen. Of: te hoge schulden gemaakt en falliet verklaard.
Tegenwoordig is het een rechter die zich uitspreekt over faillissementen.

De klaagzang van Icarus, Herbert Draper, 1898

Nadat Icarus is neergestort, verdrinkt hij. Hij wordt echter opgedregd door schone nimfen en door Daedalus begraven.

De val van Icarus, Marc Chagall, 1975


Het Mauritshuis in Den Haag is een museum waar zich veel oude meesters bevinden. Moderne kunst is het laatste dat je daar verwacht. Veel bezoekers zijn dan ook verrast als ze de trap naar de tweede verdieping oplopen en de plafondschildering Icarus Atlanticus (1987) van Ger Lataster zien.

De vormgevng van de schildering - met royale vegen rood, smeuïge vlakken blauw en zachte lijnen van houtskool - verbeeldt naar de dramatiek uit het verhaal van Icarus




De kleine Icarus, mooie animatiefilm gemaakt door leerlingen van basisschool De Kleine Icarus in Gent. Verschillende kunstenaars hebben gediend als inspiratiebron zoals Brueghel, Da vinci, en Panamarenko.



Icarus, hanglamp, Tord Boontje, 2005, wit polyester